Што е папирус?

Папирусот претставува материјал за пишување и оправдано е мислењето дека со преработката на египетската билка всушност почнува историјата на книгата. Вештината за изработка на папирусот ја изумиле старите Египќани уште околу 2000 год. п.н.е. и оттогаш папирусот наоѓа широка примена во другите цивилизации на стариот свет каде што писменоста почнала да се развива во полн ек.

Староегипетски папирусен лист

Старите Хелени и Римјани вршеле трговска размена со старите Египќани за да имаат постојан увоз на папирусни листови, затоа што со развојот на писменоста започнува ерата на културно-историскиот подем на древните цивилизации во јужните делови на Европа.

Називот папирус потекнува од речната мочуришна трска ciperus papyrus која растела во изобилство покрај наводнетиот брег на реката Нил во Египет. Зборот е египетски и во превод значи она од реката, а историчарот Херодот во своите историски записи го нарекува библос. Папирусот во антиката се задржал долго како и во средниот век, бил на цена, но подоцна во XII век бил поттиснат од пергаментот. Римскиот историчар Плиниј Помладиот ни оставил сознанија за техниката на изработка на папирусот. 

Во кратки црти производството на папирусот се одвивало на следниот начин:

Стеблото на трската, бидејќи било високо, го сечеле во должина од 15 до 40 цм. Потоа  срцевината била расцепувана на долги и тенки ленти со ширина од 2 до 3 цм. Лентите биле редени една до друга врз камена подлога во вертикален и хоризонтален распоред под прав агол. Потоа лентите биле целосно посипувани со нилско блато или со лепило од пченично брашно за да се залепат и спојат во текстурата. Мазнењето на папирусот врз камена подлога се вршело со помош на рамни камени орудија. Следно, израмнетата површина се оставала на сончева топлина за сушење. Откако папирусот ќе се исуши, го добива својот тенок облик како лист. Заради заштита и лесно складирање бил свиткуван во облик на свиток (rotulus) што го држат дрвени стапчиња (umbilici) чиишто краеви завршуваат со рачки (cornua).

На папирусниот лист се пишувало со помош на каламус само врз една страна на папирусната површина. Каламусот бил цевче од трска наострено на едниот крај. Подоцна го засекувале наострениот крај за да му дадат еластичност на цевчето, за да може да се испишуваат тенки и задебелени знаци. Мастилото што го употребувале се подготвувало од смола или од гареж во вода. Во антиката се користела само црната боја, но старите Египќани употребувале и мастила во разни пигменти (бои).